هرمن ومبری (Herman Vambery)

"جایگاه زبان ترکی از نظر زیبایی و کمال ، بالاتر از زبان عربی است".

هرمن ومبری باز می گوید: "گویا زبان ترکی از طرف زبانشناسان زبده ای ساخته و پرداخته شده سپس جهت استفاده در اختیار آنان قرار گرفته است. ابزار گرامری زبان ترکی چنان منظم و قانونمند، چنان کامل میباشد که این تصور را به ذهن متبادر می نماید که شاید بنا به رهنمود یک فرهنگستان، از سوی زبانشناسان خبره ساخته و پرداخته جهت استفاده ارائه شده باشد". و باز همین ترکی پژوه است که در قرن نوزده وامبری منطقه پراکندگی زبان ترکی را در اثناء سفرش دیده و می گوید: "در صورتی که فردی از بالکان تا منچوری سفر کند ، اگر زبان ترکی را بداند این مسافرت را به راحت ترین صورت انجام خواهد داد؛ چون که در این جغرافیا رایجترین زبان ، زبان ترکی است".هرمن ومبری باز می گوید: "گویا زبان ترکی از طرف زبانشناسان زبده ای ساخته و پرداخته شده سپس جهت استفاده در اختیار آنان قرار گرفته است. ابزار گرامری زبان ترکی چنان منظم و قانونمند، چنان کامل میباشد که این تصور را به ذهن متبادر می نماید که شاید بنا به رهنمود یک فرهنگستان، از سوی زبانشناسان خبره ساخته و پرداخته جهت استفاده ارائه شده باشد". و باز همین ترکی پژوه است که در قرن نوزده وامبری منطقه پراکندگی زبان ترکی را در اثناء سفرش دیده و می گوید: "در صورتی که فردی از بالکان تا منچوری سفر کند ، اگر زبان ترکی را بداند این مسافرت را به راحت ترین صورت انجام خواهد داد؛ چون که در این جغرافیا رایجترین زبان ، زبان ترکی است".

یکی از اشخاصی که در تاریخ سازی و تفرقه انداختن میان مردم آسیای میانه کار کرده شخصی بوده بنام

بنام آرمین وامبری (مجاری: Vámbéry Ármin؛ زاده ۱۹ مارس ۱۸۳۲ با نام اصلی هرمان وامبِرگر – درگذشته ۱۵ سپتامبر ۱۹۱۳) شرق‌شناس و سیاح مجار بود. وامبری را به عنوان مبلغ سرسخت سیاست انگلیس در شرق و علیه روسیه می‌شناسند. وامبری توسط وزارت امور خارجه بریتانیا به عنوان جاسوس استخدام شد تا علیه تلاش‌های روسیه در افزایش نفوذ خود در آسیای مرکزی و به خطر انداختن مواضع بریتانیا در شبه قاره هند مبارزه نماید. اندیشه پان‌ترکیسم یعنی یکی کردن همه سرزمین‌هایی که ساکنان آن به یکی از زبان‌هایی که ریشه آن‌ها به زبان‌های آلتایی می‌رسد نخستین بار از سوی آرمینیوس وامبری در دهه ۱۸۶۰ ساخته و مطرح گشت. وامبری رایزن سلطان عثمانی شده بود ولی در نهان برای لرد پالمرستون و دفتر امور خارجه بریتانیا کار می‌کرد. ساختن و مطرح کردن این اندیشه از سوی وامبری و بریتانیا در اصل به منظور ایجاد یک کمربند از آلتایی زبان‌ها در جنوب روسیه بود تا مانعی شود برای گسترش و رخنه روس‌ها به مستعمرات انگلیس در هندوستان. بعدها نویسندگان دیگری کار وامبری را ادامه دادند، از آن جمله نویسنده فرانسوی بنام لئون کوهن در کتاب خود مقدمه‌ای بر تاریخ آسیا به شکل‌دهی و تبلیغ پان‌ترکیسم پرداخت. آرتور لوملی دیوید ، یکی دیگر از شرق‌شناسانی بود که نوشته‌های وی دربارهٔ شکوه و عظمت تاریخ باستانی ترکان و ویژگی‌های زبان ترکی، فکر برپایی ملت بزرگ ترک را در ذهن روشنفکران عثمانی پروراند و مواد و مصالح لازم موردنظر را برای شکل‌گیری اندیشه پان‌ترکیسم را فراهم ساخت.   نکته جالب در مورد این فرد این است که وامبری در سال ۱۸۹۰ با برام استوکر نویسندهٔ ایرلندی آشنا گشته و او را با افسانه‌هایی دربارهٔ شاهزاده اهل رومانی «ولاد سوم دراکولا» آشنا کرد. این امر زمینه برای نوشتن کتاب داستان دراکولا به قلم برام استوکر گشت که در سال ۱۸۹۷ منتشر شد